ANIMALIEN SEXU-UGALKETA:
1.-Ornoduneko bat: ARANTZARRAINARENA
2.-Ornogabeko bat: TXIMELETARENA
2.-ARRANTZARRAINARENA
-Gordeiaketa:
·Arantzarraina ur gazitan bizi da. Ar bakoitza bere taldetik aldendu eta ibai-zati batez jabetzen da, bere esparru bihurtzen duelarik. Beste aren bat sartzen bada, eraso egingo dio. Pixkanaka, habia bat eraikitzen du landare-hondarrez.
·Emeei, haiek ere ibaian gora egiten baitute beren saldoetan, aldatu egiten zaie itxura: sabela puztuz joaten zaie arrautzaz betetzean, Eme heldu bat arrarekin elkartzean, honek gorteiatzeari ekiten dio, dantzan egiten du emearen inguruan, eta pixkanaka bere habiarantz eramaten. Han sarrera erakusten dio, eta emak sartzea onartzen badu, ugalketa sortzen da.
-Ernalkuntza:
·Arantzarraina ibaietan ugaltzen da. Arra, emea bere habiara erakartzean, mugimendu batzuk egiten ditu, kobatxoaren sarrera joz harik eta emea bertan sartzea lortu arte. Arrak behin eta berriz kolpatzen du lagunaren sabel puztuaren uzkialdea. Emeak arrautzatxo batzuk jartzen ditu, 10 eta 15 artean, eta alde egiten du habiatik sabela asko txikiagotuta.
·Arra habian sartu eta espermaz estaltzen ditu arrautzak ernaltzeko. Emea, inguruan geratzen da, urrunarazten du arrak, arerioren bat bailitzan. Traba bat da, arraz zera nahi baitu, eme gehiago etortzea, zein bere arrautzez zamatuta, eta habian uztea. Arrautza asko bildu eta gero, ernaldu egiten ditu. Kanpo ernalkuntza betetzen du.
-Garapena:
·Arrautz ugari jartzen dituzte. Ernaldu ondoren, ibaian edo itsasoan gertatzen dira, hondarrean nahiz flotatzen, astebetez edo gehiagoz. Arrautza horietatik guztietatik ez da arraina sortuko. Parte txiki bat besterik ez.
·Arrautz hauek, oso txikiak dira. Arrautza horietako bat lupaz behatzean bi alde ikusten dira:
-BITELO: Arrautzaren partetik gehiena hartzen duena eta kolore ilunekoa.
-NUKLEOA: Txikia eta argia.
Egunak pasatzean alde argia handitzen da eta alde iluna inguratzen du. ENBRIOIA garatzen da. Arrautzak EKLOSIO egiten duenean, 15mm inguruko animalitxo bat irteten da. Sabeletik bitelo-hondarrak dauzkan zakuto bat izaten du zintzilik. Pixkanaka, 3-4 astetan, zakuto hori desagertu egiten da. Hortik aurrera arrainkumea ateratzean hazi besterik ez du egin behar. Garapen zuzena betetzen du.
·Arantzarraina ur gazitan bizi da. Ar bakoitza bere taldetik aldendu eta ibai-zati batez jabetzen da, bere esparru bihurtzen duelarik. Beste aren bat sartzen bada, eraso egingo dio. Pixkanaka, habia bat eraikitzen du landare-hondarrez.
·Emeei, haiek ere ibaian gora egiten baitute beren saldoetan, aldatu egiten zaie itxura: sabela puztuz joaten zaie arrautzaz betetzean, Eme heldu bat arrarekin elkartzean, honek gorteiatzeari ekiten dio, dantzan egiten du emearen inguruan, eta pixkanaka bere habiarantz eramaten. Han sarrera erakusten dio, eta emak sartzea onartzen badu, ugalketa sortzen da.
-Ernalkuntza:
·Arantzarraina ibaietan ugaltzen da. Arra, emea bere habiara erakartzean, mugimendu batzuk egiten ditu, kobatxoaren sarrera joz harik eta emea bertan sartzea lortu arte. Arrak behin eta berriz kolpatzen du lagunaren sabel puztuaren uzkialdea. Emeak arrautzatxo batzuk jartzen ditu, 10 eta 15 artean, eta alde egiten du habiatik sabela asko txikiagotuta.
·Arra habian sartu eta espermaz estaltzen ditu arrautzak ernaltzeko. Emea, inguruan geratzen da, urrunarazten du arrak, arerioren bat bailitzan. Traba bat da, arraz zera nahi baitu, eme gehiago etortzea, zein bere arrautzez zamatuta, eta habian uztea. Arrautza asko bildu eta gero, ernaldu egiten ditu. Kanpo ernalkuntza betetzen du.
-Garapena:
·Arrautz ugari jartzen dituzte. Ernaldu ondoren, ibaian edo itsasoan gertatzen dira, hondarrean nahiz flotatzen, astebetez edo gehiagoz. Arrautza horietatik guztietatik ez da arraina sortuko. Parte txiki bat besterik ez.
·Arrautz hauek, oso txikiak dira. Arrautza horietako bat lupaz behatzean bi alde ikusten dira:
-BITELO: Arrautzaren partetik gehiena hartzen duena eta kolore ilunekoa.
-NUKLEOA: Txikia eta argia.
Egunak pasatzean alde argia handitzen da eta alde iluna inguratzen du. ENBRIOIA garatzen da. Arrautzak EKLOSIO egiten duenean, 15mm inguruko animalitxo bat irteten da. Sabeletik bitelo-hondarrak dauzkan zakuto bat izaten du zintzilik. Pixkanaka, 3-4 astetan, zakuto hori desagertu egiten da. Hortik aurrera arrainkumea ateratzean hazi besterik ez du egin behar. Garapen zuzena betetzen du.
2.-TXIMELETENA
-Gordeiaketa:
·Arrak, ur ondoan dagoen eremu batera dijoazte, han bere eremua defendatzen dute, eme bat etorri arte. Emea etortzean, arra hegan egiteko modua aldatzen du, emeari gustoa hartzeko, eta arra aldatzen ditu hegan egiteko moduak eta azkenean emea eremura sartzen da, ernalkuntza egiteko.
-Ernalkuntza:
·Emeak dituen pintza moduko batzuekin, arrari sabela tolesten dio, eta sexu organoak elkartzen dira. Arrautzak, emeak eremu ondoko uran uzten ditu, hosto baten gainean, baina bakarrik arrautz batzuetatik ateratzen da zigotoa ez denetik. Emeak beste ar baten esperma baldin badauka, ar honek beste arraren esperma organo batekin kanporatzen du. Kanp0-ernalkuntza betetzen du.
-Garapena:
·Arrautz haietatik espezie berri bat sortzen da, beldarra izenekoa. Beldarra elikatzen da eta azkenean krisalida bat bihurtzen da. Krisalida nagusiki, adarretatik zintzilikaturik dago. Azkenean krisalida apurtzen da eta tximeleta berri bat ateratzen da. Garapen ez zuzena betetzen du.
·Arrak, ur ondoan dagoen eremu batera dijoazte, han bere eremua defendatzen dute, eme bat etorri arte. Emea etortzean, arra hegan egiteko modua aldatzen du, emeari gustoa hartzeko, eta arra aldatzen ditu hegan egiteko moduak eta azkenean emea eremura sartzen da, ernalkuntza egiteko.
-Ernalkuntza:
·Emeak dituen pintza moduko batzuekin, arrari sabela tolesten dio, eta sexu organoak elkartzen dira. Arrautzak, emeak eremu ondoko uran uzten ditu, hosto baten gainean, baina bakarrik arrautz batzuetatik ateratzen da zigotoa ez denetik. Emeak beste ar baten esperma baldin badauka, ar honek beste arraren esperma organo batekin kanporatzen du. Kanp0-ernalkuntza betetzen du.
-Garapena:
·Arrautz haietatik espezie berri bat sortzen da, beldarra izenekoa. Beldarra elikatzen da eta azkenean krisalida bat bihurtzen da. Krisalida nagusiki, adarretatik zintzilikaturik dago. Azkenean krisalida apurtzen da eta tximeleta berri bat ateratzen da. Garapen ez zuzena betetzen du.
